Black Friday Bắt Nguồn Từ Sự Kiện Gì? Khám Phá Lịch Sử

1. Black Friday Bắt Nguồn Từ Sự Kiện Gì?

Black Friday nguồn gốc từ đâu? Black Friday, hay còn gọi là “Thứ Sáu Đen”, bắt nguồn từ một hiện tượng xã hội tại thành phố Philadelphia, Hoa Kỳ vào đầu thập niên 1960. Ban đầu, đây không phải là một ngày lễ hay sự kiện thương mại, mà là hệ quả của sự hỗn loạn giao thông và chen lấn mua sắm sau lễ Tạ Ơn (Thanksgiving).

Vào ngày thứ Sáu sau Lễ Tạ Ơn, người dân Mỹ có thói quen đổ xô đến các cửa hàng để săn hàng giảm giá và chuẩn bị cho mùa Giáng Sinh. Lượng người tham gia quá đông khiến đường phố Philadelphia tắc nghẽn, cảnh sát phải làm việc tăng ca, còn các chủ cửa hàng thì mệt mỏi vì lượng khách quá tải. Chính trong hoàn cảnh ấy, cảnh sát địa phương đã đặt tên “Black Friday” – “Ngày thứ Sáu đen tối” – để mô tả tình trạng hỗn loạn và căng thẳng của ngày này.

Tuy nhiên, theo thời gian, các doanh nghiệp Mỹ đã biến khái niệm tiêu cực đó thành một cơ hội kinh tế. Thay vì xem đây là “ngày đen” vì giao thông tắc nghẽn, họ xem nó là “ngày đen” của doanh thu tăng vọt – thời điểm chuyển từ “sổ đỏ” (lỗ) sang “sổ đen” (lãi) trong sổ kế toán. Từ đó, “Black Friday” chính thức trở thành biểu tượng của lợi nhuận và khuyến mãi, mở màn cho mùa mua sắm cuối năm.

2. Mối Liên Hệ Giữa Black Friday Và Lễ Tạ Ơn (Thanksgiving)

Để hiểu đúng Black Friday bắt nguồn từ sự kiện gì, không thể bỏ qua Lễ Tạ Ơn (Thanksgiving) – yếu tố gắn bó chặt chẽ và được xem là nguồn gốc trực tiếp của ngày hội mua sắm lớn nhất năm này. Thực tế, Black Friday không thể tồn tại nếu không có Thanksgiving, bởi chính ngày lễ truyền thống của người Mỹ đã tạo nền tảng cho hành vi tiêu dùng sau đó.

2.1. Lễ Tạ Ơn – Sự Kiện Đánh Dấu Mùa Tiêu Dùng Cuối Năm

Thanksgiving là ngày lễ lớn nhất tại Hoa Kỳ, được tổ chức vào thứ Năm lần thứ tư của tháng 11 hàng năm. Đây là dịp người dân Mỹ quây quần cùng gia đình, bày tỏ lòng biết ơn và chia sẻ bữa ăn truyền thống gồm gà tây, bánh bí ngô, khoai tây nghiền và rượu vang.

Sau khi lễ kết thúc, hàng triệu người Mỹ bắt đầu chuẩn bị cho mùa Giáng Sinh (Christmas Season) – mùa lễ hội mua sắm lớn nhất năm. Các cửa hàng, nắm bắt tâm lý “chi tiêu sau đoàn tụ”, đã tung ra chương trình giảm giá khổng lồ ngay ngày hôm sau, nhằm kích cầu mua sắm. Chính vì vậy, ngày thứ Sáu sau Lễ Tạ Ơn được gọi là Black Friday, mở đầu cho chuỗi tiêu dùng kéo dài đến hết năm.

Nói cách khác, Thanksgiving là cầu nối giữa tinh thần biết ơn và hành động mua sắm, khi người Mỹ thể hiện tình yêu thương qua việc tặng quà, mua sắm cho gia đình, bạn bè và chính bản thân mình.

2.2. Black Friday Và Thanksgiving – Mối Quan Hệ Không Thể Tách Rời

Có thể nói, Black Friday bắt nguồn từ Lễ Tạ Ơn không chỉ về mặt thời gian, mà còn về tâm lý và văn hóa tiêu dùng. Thanksgiving tạo ra bối cảnh – Black Friday biến bối cảnh đó thành hành động. Một bên là ngày tri ân, một bên là ngày kích cầu – cùng nhau tạo nên chu kỳ kinh tế – xã hội đặc trưng của nước Mỹ.

Ngày nay, mô hình này đã lan rộng khắp thế giới: tại Việt Nam, Hàn Quốc, Nhật Bản hay châu Âu, các doanh nghiệp đều tổ chức Black Friday ngay sau Lễ Tạ Ơn của Mỹ, như một cách hòa nhịp với xu hướng tiêu dùng quốc tế.

3. Vì Sao Black Friday Trở Thành Ngày Mua Sắm Lớn Nhất Năm?

Từ một hiện tượng xã hội nhỏ lẻ ở Philadelphia, Black Friday đã phát triển thành ngày hội mua sắm toàn cầu lớn nhất trong năm. Sự thành công của ngày này không đến từ may mắn, mà là kết quả của chiến lược kinh doanh thông minh, tâm lý tiêu dùng và tác động mạnh mẽ từ các tập đoàn bán lẻ hàng đầu nước Mỹ.

3.1. Sự Tham Gia Của Các Nhà Bán Lẻ Lớn Tại Mỹ

Ngay từ thập niên 1980, khi nền kinh tế Mỹ bước vào giai đoạn tăng trưởng ổn định, các chuỗi bán lẻ lớn như Macy’s, Sears, Walmart, Target và Best Buy bắt đầu thương mại hóa Black Friday bằng các chiến dịch giảm giá quy mô lớn.

Ban đầu, đây chỉ là dịp để xả hàng tồn kho sau mùa thu, nhưng các thương hiệu nhanh chóng nhận ra tiềm năng kích cầu khổng lồ khi người dân Mỹ đổ xô mua sắm sau Lễ Tạ Ơn. Các nhà bán lẻ bắt đầu đồng loạt mở cửa sớm từ rạng sáng, thậm chí từ nửa đêm, để thu hút dòng người chờ đợi ngoài cửa hàng.

Điểm nhấn quan trọng là chiến lược marketing thống nhất:

• Quảng cáo “Doorbuster Deals” (giảm giá kịch sàn cho người đến sớm).
• In hàng loạt catalogue giảm giá gửi qua bưu điện để kích thích tâm lý “phải mua ngay”.
• Tạo hiệu ứng “limited time – limited stock” (chỉ trong 24h, số lượng có hạn) khiến người tiêu dùng cảm thấy áp lực FOMO (sợ bỏ lỡ).

Các chiến dịch này đã thay đổi hoàn toàn hành vi mua sắm của người Mỹ. Hàng nghìn người xếp hàng từ đêm trước, truyền hình đưa tin trực tiếp, biến Black Friday từ sự kiện bán hàng thành sự kiện văn hóa quốc gia.

3.2. Tác Động Của Nhu Cầu Tiêu Dùng Sau Lễ Tạ Ơn

Đằng sau sự thành công của Black Friday là tâm lý tiêu dùng đặc trưng sau Lễ Tạ Ơn. Đây là giai đoạn người Mỹ cảm thấy thư giãn, biết ơn và sẵn sàng chi tiêu cho bản thân, gia đình và bạn bè.

Sau một ngày đoàn tụ và nghỉ lễ, người dân có thời gian rảnh vào thứ Sáu, nên việc đi mua sắm trở thành hoạt động giải trí quen thuộc. Thêm vào đó, các doanh nghiệp khéo léo đánh vào tâm lý “mua sắm thông minh”, khi người tiêu dùng cảm thấy mình đang tiết kiệm chứ không phải chi tiêu.

Ba yếu tố chính thúc đẩy nhu cầu tiêu dùng sau Lễ Tạ Ơn gồm:

• Hiệu ứng mùa lễ hội: Black Friday đánh dấu mở đầu mùa Giáng Sinh – thời điểm người dân chi tiêu nhiều nhất trong năm.
• Khuyến mãi vượt trội: Các thương hiệu cạnh tranh gay gắt, tung ưu đãi lên tới 90%, kích thích người mua ra quyết định nhanh.
• Thói quen xã hội hóa: Mua sắm Black Friday dần trở thành hoạt động văn hóa, nơi gia đình cùng nhau “săn deal”, check-in và chia sẻ trải nghiệm.

4. Khi Nào Black Friday Trở Nên Phổ Biến Trên Toàn Cầu?

Ban đầu, Black Friday chỉ là một hiện tượng tiêu dùng mang tính địa phương tại Mỹ. Trước khi lan rộng, nhiều người còn thắc mắc Black Friday bắt nguồn từ sự kiện gì và vì sao lại được ưa chuộng đến vậy. Cùng với sự phát triển của toàn cầu hóa, Internet và thương mại điện tử, ngày “Thứ Sáu Đen” nhanh chóng lan tỏa ra khắp thế giới, trở thành sự kiện mua sắm quốc tế được mong đợi hàng năm.

4.1. Sự Lan Tỏa Của Xu Hướng Mua Sắm Sang Châu Á Và Việt Nam

Khi các tập đoàn bán lẻ Mỹ nhận thấy doanh số bùng nổ từ Black Friday, họ bắt đầu mở rộng chiến dịch sang các thị trường quốc tế. Ở châu Âu, Canada và Úc, sự kiện này nhanh chóng được đón nhận như một phiên bản mùa sale toàn cầu. Nhưng sự chuyển mình thật sự diễn ra khi châu Á – khu vực có dân số mua sắm trực tuyến cao nhất thế giới – bắt đầu tham gia.

Tại Trung Quốc, các sàn như Alibaba, JD.com đã kết hợp khéo léo giữa Black Friday của phương Tây và Double 11 (11.11) để tạo ra các chuỗi siêu sale liên tiếp. Người tiêu dùng ở Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore hay Thái Lan cũng bắt đầu quen thuộc với khái niệm này thông qua các nền tảng thương mại điện tử quốc tế.

Riêng tại Việt Nam, Black Friday bắt đầu phổ biến từ khoảng năm 2013, khi các thương hiệu lớn tổ chức các đợt khuyến mãi cùng thời điểm với thị trường Mỹ. Cùng lúc, các sàn thương mại điện tử nhanh chóng nhận ra tiềm năng và bắt đầu triển khai chiến dịch “Black Friday Việt Nam”.

Nhờ đó, Black Friday không còn là khái niệm xa lạ mà đã trở thành “Tết mua sắm của người Việt” – nơi người tiêu dùng mong chờ mỗi cuối tháng 11 để săn deal, canh voucher và mua sắm hàng chính hãng với giá ưu đãi.

4.2. Các Sàn Thương Mại Điện Tử Như Shopee, Lazada, Tiki Gia Nhập Cuộc Đua Sale

Sự bùng nổ của thương mại điện tử (E-commerce) là yếu tố chính đưa Black Friday trở thành hiện tượng toàn cầu. Tại Việt Nam, từ năm 2017 đến nay, Shopee, Lazada, Tiki và TikTok Shop là bốn “tay chơi lớn” tạo nên “cuộc đua sale” khốc liệt nhất trong năm.

• Shopee: tiên phong với chiến dịch “Black Friday Siêu Sale Toàn Sàn”, tung hàng chục nghìn mã giảm giá và chương trình FreeShip toàn quốc.
• Lazada: kết hợp cùng các thương hiệu quốc tế để tổ chức livestream sale xuyên đêm, giúp người tiêu dùng vừa xem – vừa mua – vừa nhận voucher theo thời gian thực.
• Tiki: tập trung vào Black Friday công nghệ, giảm giá sâu cho điện thoại, laptop, TV và đồ gia dụng thông minh.
• TikTok Shop: với thế mạnh về video ngắn, mang lại trải nghiệm mua sắm trực quan, giúp người dùng vừa xem review sản phẩm thật vừa “chốt đơn” ngay trên ứng dụng.

5. Ý Nghĩa Của Black Friday Trong Xã Hội Hiện Đại

Black Friday không chỉ là sự kiện thương mại mà đã trở thành hiện tượng văn hóa – kinh tế toàn cầu. Ngày này phản ánh rõ sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng, công nghệ và mô hình kinh doanh hiện đại, nơi việc mua sắm không còn chỉ là trao đổi hàng hóa mà là một trải nghiệm xã hội.

5.1. Từ Hiện Tượng Kinh Tế – Xã Hội Đến Ngày Hội Mua Sắm Toàn Cầu

Black Friday đánh dấu sự giao thoa giữa kinh tế, công nghệ và văn hóa tiêu dùng hiện đại, mang đến những ý nghĩa nổi bật:

• Động lực kinh tế toàn cầu: Black Friday giúp các doanh nghiệp tăng doanh thu quý IV, đóng góp lớn cho GDP bán lẻ. Năm 2024, người tiêu dùng chi hơn 70 tỷ USD chỉ trong 24 giờ đầu.
• Sự kiện xã hội mang tính toàn cầu: Black Friday không chỉ diễn ra tại Mỹ mà lan rộng sang hơn 80 quốc gia, trở thành “ngày hội tiêu dùng” của thế giới.
• Cầu nối giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng: Các thương hiệu tận dụng dịp này để quảng bá sản phẩm, củng cố niềm tin và mở rộng tệp khách hàng.
• Biểu tượng của thời đại số: Internet và TMĐT đã biến Black Friday thành sự kiện xuyên biên giới – ai cũng có thể tham gia dù ở bất cứ đâu.
• Trải nghiệm tiêu dùng cảm xúc: Người mua không chỉ “mua hàng” mà còn “sống trong không khí” của mùa lễ hội, chia sẻ niềm vui săn sale cùng bạn bè, gia đình.

5.2. Ảnh Hưởng Của Black Friday Đối Với Hành Vi Tiêu Dùng Hiện Nay

Black Friday góp phần định hình xu hướng tiêu dùng mới, thể hiện rõ trong các hành vi sau:

• Mua sắm có kế hoạch: Người tiêu dùng lập danh sách sản phẩm, theo dõi giá, săn mã giảm trước ngày sale.
• Tăng trải nghiệm tức thì: Livestream, flash sale và video ngắn giúp họ xem review thật, chốt đơn ngay lập tức.
• Hiệu ứng FOMO mạnh mẽ: Chiến lược “limited time – limited stock” khiến người mua cảm thấy phải hành động nhanh để không bỏ lỡ.
• Tiêu dùng xanh và có trách nhiệm: Gen Z và Millennials ưu tiên sản phẩm thân thiện môi trường, khuyến khích “Green Friday”.
• Cá nhân hóa và phân tích hành vi: Doanh nghiệp thu thập dữ liệu từ Black Friday để tối ưu marketing, remarketing và chăm sóc khách hàng.

6. Kết Luận

Từ nguồn gốc là một hiện tượng mua sắm sau Lễ Tạ Ơn tại Mỹ, Black Friday bắt nguồn từ sự kiện gì không còn là câu hỏi xa lạ — mà là minh chứng cho sức mạnh của tiêu dùng, công nghệ và toàn cầu hóa. Trải qua hơn nửa thế kỷ, Black Friday đã phát triển từ một ngày mua sắm truyền thống thành sự kiện thương mại toàn cầu, ảnh hưởng sâu sắc đến hành vi của cả người tiêu dùng và doanh nghiệp.

Năm 2025, Black Friday tiếp tục khẳng định vai trò trung tâm trong nền kinh tế kỹ thuật số: người tiêu dùng săn sale thông minh hơn, trong khi doanh nghiệp tận dụng dữ liệu và chiến lược cá nhân hóa để tối ưu doanh thu. Đây không chỉ là ngày “giảm giá lớn nhất năm”, mà còn là bước ngoặt cho xu hướng mua sắm bền vững, có trách nhiệm.

Hãy liên hệ ngay Học Viện Quốc Tế Hoàn Mỹ để được tư vấn chuyên sâu và đào tạo thực chiến về digital marketing, thương mại điện tử và chiến dịch mùa sale hiệu quả.